De relatie tussen wijn drinken en kanker
De relatie tussen alcoholconsumptie en kanker is belangrijk, maar ook ingewikkeld. De relatie is belangrijk omdat kanker, ondanks dat steeds meer mensen kunnen worden genezen[1], nog steeds een van de belangrijkste doodsoorzaken is in de EU en in Nederland. De relatie is vooral ingewikkeld omdat kanker niet één oorzaak heeft maar meerdere (multifactorieel) en omdat kanker niet één ziekte is, maar vele verschillende.
Het IARC[2] classificeert alcoholhoudende dranken als kankerverwekkend, omdat er voldoende bewijs is dat alcohol een rol speelt bij kankers aan de mond en keel, slokdarm, lever en dikke darm. Duidelijk is dat de kans op deze kankers alleen toeneemt wanneer je veel drinkt.
Borstkanker
Voor borstkanker bij vrouwen ligt dat anders: ook bij matige alcoholconsumptie neemt het risico op borstkanker toe. Ongeveer één op de acht vrouwen in de EU krijgt borstkanker, dat wil dus zeggen dat de kans op borstkanker 12,5% is. Belangrijk om te weten is dat de kans op borstkanker vooral wordt bepaald door factoren die men niet of nauwelijks kan beïnvloeden, zoals leeftijd, genetische factoren, op jonge leeftijd beginnen met menstrueren, op hoge leeftijd kinderen krijgen en geen borstvoeding geven.
Alcoholconsumptie is een van de factoren die bijdraagt aan het borstkankerrisico en die je zou kunnen vermijden; maar het is niet de enige. Andere leefstijlfactoren die het risico op borstkanker verhogen zijn onder andere lichamelijke inactiviteit, overgewicht en hormoongebruik na de menopauze.
Er is berekend dat alcoholconsumptie de kans op borstkanker met 4-10% verhoogt per glas dat men gemiddeld dagelijks drinkt[3],[4]. Dit betekent dat de kans dus stijgt van 12,5% (plus 4-10% van die 12,5) tot tussen de 13 en 13,75%.
Recentelijk zijn er ook enkele onderzoeken gedaan naar vrouwen die al borstkanker hebben gehad en of die vrouwen die ook alcohol consumeren een hogere herhalingskans zouden hebben[5],[6]. Dit bleek niet zo te zijn; de kans op borstkanker bij vrouwen die al borstkanker hebben gehad en alcohol consumeerden, bleken geen grotere kans op een herhaalde borstkanker te hebben.
Alle kankersoorten
Alcoholconsumptie (meestal overmatig alcoholgebruik) verhoogt dus de kans op een aantal kankers, maar het verlaagt ook het risico op een aantal andere kankers, zoals nierkanker en longkanker. Dus als je de bijdrage van alcoholconsumptie aan kanker in het algemeen zou willen bepalen, kun je alle risico’s op alcohol-gerelateerde kankers bij elkaar optellen en aftrekken. Het blijkt dat als je dat doet, alcoholconsumptie verantwoordelijk is voor (slechts) 1% van alle nieuwe kankergevallen in Nederland[7]. Een groot deel daarvan is gerelateerd aan overmatige alcoholconsumptie. Deze getallen komen overeen met eerdere schattingen voor Europa[8].
[1] https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=File:Causes_of_death,_EU,_2011_and_2020_(standardised_death_rate_per_100_000_inhabitants).png
.png){kind=link}
[3] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35708873/
[4] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9480365/
[5] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37555890/
[6] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36692882/
[7] https://tnochildhealthstatistics.shinyapps.io/kwfdashboard/
[8] https://www.annexpublishers.co/articles/JNH/5308-The-Contribution-of-Alcohol-Consumption-to-Overall-Cancer-Incidence-in-the-Western-World-A-Meta-Analysis.pdf