Matige wijnconsumptie en hart- en vaatziekten
Hart- en vaatziekten zijn samen met kanker de belangrijkste
doodsoorzaken in Nederland en de Westerse wereld (1) . Hart- en
vaatziekten kunnen voor een belangrijk deel worden voorkomen door
een gezonde leefstijl (zie ‘Leefstijl, drinkpatroon en wijn.) Een van de
gezonde leefstijlfactoren is lichte tot matige wijnconsumptie.
Hart- en vaatziekten is, net als kanker, een verzamelnaam voor
meerdere ziekten. Een van de meest voorkomende hart- en vaatziekten
is een hartaanval oftewel een hartinfarct.
Veel en uitgebreid bevolkingsonderzoek in de meeste landen verspreid
over de wereld heeft aangetoond dat matige wijn (alcohol) consumptie
geassocieerd is (gepaard gaat) met een lagere kans op een hartinfarct.
De kans op een hartinfarct ligt gemiddeld ongeveer 25% lager voor
matige drinkers (2) .
De lagere kans op een hartinfarct door matige wijnconsumptie draagt in
belangrijke mate bij aan de lagere kans te overlijden (zie ‘De J-curve’),
vooral omdat het hartinfarct een van de belangrijkste doodsoorzaken is.
Een hartinfarct wordt veroorzaakt door aderverkalking. Aderverkalking is
een langdurig proces waarbij vet (cholesterol) zich ophoopt in de
vaatwand, waardoor er een verdikking in die vaatwand ontstaat.
Wanneer die verdikking groeit en ontsteekt, kan de verdikking (een
zogenaamde plaque) scheuren. Door de open gescheurde plaque wordt
acuut een stolsel of bloedprop gevormd in het bloedvat, waardoor het
bloedvat direct wordt afgesloten en de bloeddoorstroming stopt. Een
verstopping is in veel bloedvaten geen acuut probleem, maar wanneer
een kransslagader verstopt raakt, wordt het hart niet meer van zuurstof
voorzien. Dan spreken we van een hartinfarct.
Een vergelijkbaar proces kan in de hersenen plaatsvinden en dan
spreekt men van een beroerte. Een beroerte kan niet alleen ontstaan
door de afsluiting van een bloedvat (herseninfarct), maar ook door een
verzwakking van een bloedvat, die leidt tot een bloeding
(hersenbloeding).
Ophoping van cholesterol in de vaatwand wordt, simpel gezegd,
bewerkstelligd door een disbalans tussen twee deeltjes die cholesterol vervoeren in het bloed; het LDL deeltje en het HDL deeltje. LDL
transporteert cholesterol naar de vaatwand toe, HDL voert het af.
Cholesterol is nodig voor de groei van cellen. Wanneer een bloedvat
echter beschadigd is, bijvoorbeeld door een te hoge bloeddruk, een
ontsteking of een te hoog glucose (suiker) gehalte in het bloed, kan het
aangeleverde cholesterol in de verkeerde cellen terecht komen. Als er
dan bovendien veel LDL is en er dus veel cholesterol wordt aangeleverd
zal dat leiden tot meer plaques en dus een grotere kans op een
hartinfarct.
Onderzoeken waarbij mensen matige hoeveelheden wijn bij de maaltijd
consumeerden toonden aan dat het HDL cholesterol toenam (3) , hetgeen
niet gebeurde wanneer diezelfde mensen water bij hun maaltijd dronken.
Bovendien bleek dat niet alleen de hoeveelheid HDL cholesterol toenam,
maar ook dat de capaciteit van het HDL deeltje om cholesterol uit de
vaatwand af te voeren toenam (4) . Uit dergelijke onderzoeken bleek ook dat
matige wijnconsumptie bijdraagt aan een goede regulatie van de
hoeveelheid glucose in het bloed (5) , waardoor de vaatwand minder
beschadigd kan raken. Bovendien bleek dat matige wijnconsumptie de
bloedstollingsneiging vermindert (6) .
De gunstige effecten van matige wijnconsumptie op deze drie processen
kunnen in belangrijke mate verklaren hoe matige wijnconsumptie
beschermt tegen hartinfarcten en waarom matige wijn (alcohol)
consumptie is geassocieerd met minder hartinfarcten in
bevolkingsonderzoeken 7 .
1 https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/cijfers-hart-en-vaatziekten
2 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21343207/3 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12351939/
4 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15231854/
5 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25805864/
6 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12428180/
7 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16129796/
