Overgewicht en obesitas komen veel voor. Bij overgewicht is de verhouding tussen gewicht en lengte (gewicht gedeeld door lengte in het kwadraat) groter dan 25, bij obesitas is die verhouding groter dan 30. Overgewicht en obesitas vergroten de kans op vele chronische ziekten zoals diabetes en hart- en vaatziekten en dragen bij aan een slechte kwaliteit van leven en een lagere levensverwachting.
De alcohol in wijn en andere alcoholhoudende dranken bevat veel calorieën, namelijk 7.1 kcal per gram alcohol. Ter vergelijking, 1 gram vet bevat weliswaar 9 kcal, maar eiwitten en koolhydraten bevatten slechts 4 kcal per gram. En dus wordt verondersteld dat het drinken van wijn en andere alcoholhoudende dranken zal bijdragen aan het gewicht en dus ook aan overgewicht en aan obesitas. De vele wetenschappelijke onderzoeken naar deze relatie laten echter een tegenstrijdig beeld zien.
Daarom hebben diverse onderzoekers alle tot dan toe beschikbare gegevens verzameld en gezamenlijk statistisch geanalyseerd. In deze zogenaamde meta-analyse is onderscheid gemaakt tussen het type onderzoek en alcoholconsumptie niveau[1]. Uit het ene type onderzoek (dwarsdoorsnede onderzoek waarbij je een verband onderzoekt op één tijdstip [2]) bleek een positief verband tussen alcoholconsumptie en overgewicht en een grotere tailleomtrek, maar niet voor obesitas. De relatie met het overgewicht werd vooral waargenomen bij zware drinkers (meer dan 28 gram alcohol per dag) en ‘binge drinkers’ (mensen die grote hoeveelheden alcohol per drinkgelegenheid consumeren). Uit het andere type onderzoek (longitudinaal onderzoek, waarbij een groep mensen langere tijd wordt gevolgd en dan naar een verband kijkt) bleek juist dat er geen verband was tussen alcoholconsumptie en overgewicht en obesitas. Het laatste type onderzoek wordt als meer betrouwbaar gezien.
Een vergelijkbare meta-analyse van een kleiner aantal studies die in hetzelfde jaar werd gepubliceerd suggereerde dat alcoholconsumptie was geassocieerd met een enigszins hogere BMI bij mannen maar juist een lagere BMI bij vrouwen[3]. De auteurs analyseerden ook de rol van het type alcoholhoudende drank in een kleine dataset en vonden een hogere BMI bij mannen met een alcoholprobleem, die voornamelijk sterke drank consumeerden. Dit zou met de hoeveelheid geconsumeerde calorieën te maken kunnen hebben maar misschien ook met de keuze voor het dranktype, vrouwen drinken immers meer wijn dan sterke drank. De auteurs merken echter op dat het consumeren van wijn vaker gepaard gaat met meer lichamelijke activiteit en een gezonder eetpatroon, waardoor de BMI ook gunstig wordt beïnvloed.
Wetenschappelijk gezien lijkt een matige alcohol- of wijnconsumptie niet tot overgewicht te leiden.
[1] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33998940/
[2] https://www.scribbr.nl/onderzoeksmethoden/cross-sectioneel-onderzoek/
