Wat gebeurt er het jaar rond in de wijngaard?
Klimaat en bodem staan vast. Hoe je ermee omgaat niet. Dat is mensenwerk, het werk van de wijnbouwer. Dat werk begint officieel met de keus van de locatie voor een wijngaard en de druivenrassen. In de praktijk ligt het meestal anders. De wijngaard is er, die ligt er al jaren of eeuwen, en daarmee moet de wijnbouwer het doen. De manier waarop de wijngaard wordt bewerkt, heeft hij wel zelf in de hand.
WERKZAAMHEDEN HET JAAR ROND OP HET NOORDELIJK HALFROND
JANUARI / FEBRUARI : WINTERSNOEI
WAT? De wijnstok ziet er dood uit. De droge, verhoute takken worden verwijderd. In de wijngaard zie je vaak kleine vuurtjes waar de takken worden verbrand. Het snoeihout wordt ook wel bewaard om ovens en barbecues mee te stoken.
WAAROM? De wijnstok is een woekeraar die elk jaar teruggesnoeid moet worden. Zo houdt hij de juiste proporties van stam, takken en knoppen en wordt de hoeveelheid druiven die hij maximaal kan vormen geregeld. Hij blijft in balans.
MAART / APRIL / MEI: VROEGE SNOEI
WAT? Eerst worden er knoppen gevormd. Die botten uit tot dunne twijgen en bladeren. Als de groei heel uitbundig is, worden overtollige ranken en bladeren weggehaald. Dat kan zowel met de hand als met een snoeimachine. Vroeg snoeien wordt ook wel ‘dieven’ genoemd.
WAAROM? Om te voorkomen dat de plant gaat woekeren. De wijnstok wordt in balans gehouden, zodat hij zijn energie in de blijvende ranken steekt.
JUNI / JULI: GELEIDEN & BESCHERMEN
WAT? De plant is nu volop aan het groeien. Jonge loten worden aan draden omhoog gebonden, zodat ze optimaal van het zonlicht kunnen profiteren.
WAAROM? De jonge, slappe loten hebben de neiging zich om elkaar, om de wijnstok of om eerder gespannen draden heen te slingeren. Het kan ook zijn dat ze voorover vallen. Ze houden elkaar dan in de schaduw. Door ze omhoog te leiden en aan draden vast te zetten ontstaat er een ‘keurige’, overzichtelijke loofwand. De zon kan er dan goed bij en bij vochtig weer kan de wind makkelijk door de bladeren waaien om de planten te drogen. Dat voorkomt schimmel en rot.
BESCHERMEN
WAT? De wijngaard is inmiddels groen en aan de stokken hangen druiven. Schimmelziektes en ander ongedierte liggen op de loer. Bij vochtig weer wordt er gespoten met een middel om de ziektes te voorkomen of te bestrijden. Soms gebeurt dat handmatig, met een klein sproeitankje op de rug, soms met een machine of met een helikopter.
WAAROM? Om ziektes te weren en ongedierte te bestrijden. Het doel is een gezonde oogst met rijpe druiven.
BIOLOGISCHE AANPAK Steeds meer wijnbouwers werken biologisch. Een belangrijk verschil met conventionele (niet-biologische) wijnbouw is dat biologische wijnboeren geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruiken om ziektes en ongedierte te voor komen of te vernietigen. Een ziekte of een plaag wordt gezien als een teken dat de plant uit balans is. De behandeling is er vooral op gericht om die balans te herstellen. Voor het bestrijden van schadelijke insecten worden natuurlijke vijanden ingezet, bijvoorbeeld speciale spinnetjes die zich voeden met blad luis. Biologische wijnbouwers werken ook niet met kunstmest om de plant beter of sneller te laten groeien.
AUGUSTUS: GROENE SNOEI & GROENE OOGST
WAT? Takken en bladeren blijven doorgroeien, maar de energie van de wijnstok moet juist naar de druiven. Die moeten rijpen. Daarom wordt het groene gebladerte gesnoeid.
WAAROM? De wijnstok kan dan alle energie in de druiven steken, zodat die goed rijpen.
GROENE OOGST
WAT? De druiven worden dikker en verkleuren van felgroen naar geelgroen voor witte druiven en naar roodachtig blauw voor blauwe druiven. Sommige druiven kleuren niet mee en blijven groen. Die worden weggeknipt. Als er te veel trossen aan een wijnstok hangen, worden er enkele weggehaald, ook al zijn ze rijp.
WAAROM? Om de kans te verkleinen dat er onrijpe druiven in de oogst terechtkomen. Onrijpe druiven maken de wijn zuurder en stugger. Overtollige trossen worden weggehaald om het evenwicht in de wijnstok te bewaren, zodat hij zijn energie optimaal kan verdelen. Door het weghalen van druiven wordt de oogst kleiner, maar de druiven die overblijven zijn beter ontwikkeld.
SEPTEMBER / OKTOBER: OOGST
WAT? De druiven worden binnengehaald. Oogsten gebeurt met de hand of met een machine. Het exacte moment waarop wordt geoogst, is de belangrijkste beslissing van het jaar. De oogst is het begin van de wijnbereiding. Het oogstmoment wordt bepaald aan de hand van de rijpheid van de druiven, het suikergehalte en de verhouding tussen suiker en zuren. De wijnbouwer kan de rijpheid van de druiven op verschillende manieren controleren.
NOVEMBER / DECEMBER: RUST
WAT? De wijnstokken komen bij van de geleverde inspanning. Als de winter koel is, krijgen ze rust. Ze sluimeren, hebben niet de neiging om knoppen te gaan vormen en ze sterken aan. Koel is perfect, maar het mag niet te koud worden. Slapende wijnstokken kunnen doodvriezen als de temperatuur voor langere tijd onder de -15 ºC daalt.
WAAROM? Om te herstellen en energie op te doen voor een nieuw seizoen.